چگونه تصمیم درست بگیریم؟

به گزارش مجله سلنا، برای اینکه بدانیم چگونه تصمیم بگیریم باید روش های تصمیم گیری را بشناسیم زیرا همه ما مجبوریم برای مسائل ساده ای مثل نهار ظهر یا مسائل مهم تری نظیر رشته تحصیلی یا ازدواج تصمیماتی بگیریم، اما اغلب تصور می کنیم تصمیم گیری کار مسئله ای است. هر فردی روشی خاص برای تصمیم گیری دارد مثلا مشورت، جمع آوری اطلاعات مناسب یا حتی شیروخط.

چگونه تصمیم درست بگیریم؟

خبرنگاران| زن و شوهری را در نظر بگیرید که برای شام به رستوران رفته اند. زن چند دقیقه طولانی منو را بالا و پایین می نماید و می گوید: خب، نمی دونم چی سفارش بدم! شاید کوبیده! اما جوجه هم بد نیست! نمی دونم، از باقالی پلو هم بدم نمیاد! و رو به شوهرش ادامه می دهد: تو چی سفارش میدی؟ باشه، همین خوبه، منم همین رو میخوام. شوهر عصبانی می گردد و درک نمی نماید که چرا ساده ترین تصمیمات تا این اندازه برای همسرش سخت است. همیشه به او می گوید: تو رو خدا فقط یه تصمیمی بگیر! و گاهی برای مقابله با این ناتوانی همسرش، خودش برای هر دوی شان تصمیم می گیرد. با این حال، زن از این قضیه راضی نیست و احساس می نماید همیشه تحت کنترل شوهرش است. اما به گفته مرد، اگر به زن باشد، تا ابد هم نمی تواند هیچ تصمیمی بگیرد.

به گزارش خبرنگاران، این تنها نمونه ای از ناتوانی در تصمیم گیری است. احتمالا فکر می کنید اینکه شام چی بخورید، چندان هم اهمیتی ندارد. شاید در این مورد حق با شما باشد، اما هنگامی که این تصمیم گیری مربوط به جنبه های مهم تر و پررنگ تر زندگی، مانند انتخاب رشته تحصیلی، شغل، همسر یا محل زندگی تان باشد، دیگر نمی توانید تصمیم گیری را به عهده دیگران بگذارید.

در این مطلب، چارچوبی برای دریافت تصمیمات مؤثر شرح داده می گردد که یک مدل هفت مرحله ای است و در اصل برای استفاده در گروه ها و سازمان ها طراحی شده است. هرچند دلیلی وجود ندارد که نتوانید از این روش یا شکل ساده شده آن برای تصمیمات شخصی یا خانوادگی بهره ببرید. تنها جنبه مهم در استفاده از این چارچوب این است که هر کدام از مراحل را به ترتیب بگذرانید، حتی اگر نتیجه اش این باشد که متوجه شوید این مرحله با موقعیت کنونی اصلا مرتبط نیست.

توانایی تصمیم گیری سریع که گاهی به آن تصمیم بدون فکر می گویند، بسیار کارامد است. در زندگی روزمره با این تصمیمات، زیاد روبرو می شویم، گاهی ساده از کنار آنها می گذریم، مثلا هنگامی که تصمیم می گیریم از کدام راستا به مدرسه یا محل کار برویم. اما گاهی هم در شرایطی قرار می گیریم که باید در مدت زمان کوتاهی تصمیم مهمی بگیریم، احتمالا شما هم در چنین شرایطی نمی توانید راهکار مناسبی پیدا کنید. اگر در شرایطی قرار گرفتید که لازم بود سریع تصمیم بگیرید، بهتر است برای ارزیابی انتخاب هایتان از مهارت های تفکر انتقادی بهره ببرید تا با اطمینان خاطر تصمیم بگیرید.

برای تهیه فهرستی از راهکار ها و یا گزینه های موجود، معمولا استفاده از یک فرایند حلِ مسئله گروهی (یا انفرادی) مناسب است. این فرایند می تواند شامل طوفان ذهنی یا سایر فرایند های فراوری ایده باشد. این مرحله در فرایند کلی تصمیم گیری اهمیت زیادی دارد، زیرا تصمیمات از میان همین مجموعه انتخاب های ثابت گرفته خواهند شد.

همیشه به یاد داشته باشید که احتمال تصمیم ندریافت یا هیچ کاری نکردن را در نظر بگیرید و بدانید که در واقع این دو گزینه به خودیِ خود، راهکار های بالقوه ای هستند.

برای معین مدت زمانی که باید به فرایند تصمیم گیری اختصاص دهید، در نظر داشتن موارد زیر مفید خواهید بود:

  • برای این تصمیم چقدر زمان موجود است؟
  • آیا برای تصمیم گیری ضرب الاجلی معین شده است؟ پیامدهای رد شدن از این ضرب الاجل چیست؟
  • آیا تصمیم گیری سریع مزایایی دارد؟
  • تصمیم گیری چقدر اهمیت دارد؟ اینکه تصمیمِ اتخاذشده صحیح باشد چقدر اهمیت دارد؟
  • آیا صرف زمان بیشتر کیفیت تصمیم را افزایش می دهد؟

به خاطر داشته باشید که گاهی یک تصمیم سریع مهم تر از تصمیم درست است و گاهی بالعکس.

پیش از تصمیم گیری، باید روشن گردد که چه کسی مسئولیت آن را برعهده خواهد داشت.

به یاد داشته باشید که همیشه قرار نیست کسانی که تصمیمی می گیرند مسئولیت آن را هم بر عهده بگیرند. آیا یک نفر مسئول است؟ یا یک گروه یا یک سازمان؟!

این یک پرسش کلیدی است، زیرا میزان سهیم بودن افراد در بر عهده دریافت مسئولیت و عواقب یک تصمیم به مقدار زیادی روی ریسک پذیری آن افراد، اثرگذار است.

اگر یک تصمیم گیری کاری است، پس در نظر دریافت ساختار سازمانی بسیار یاری می نماید.

  • آیا افراد مسئول تصمیمات شان هستند یا سازمان تمام مسئولیت ها را به عهده می گیرد؟
  • چه کسی باید اقدام تصمیم گیری شده را عملی کند؟
  • اگر اشتباهی رخ دهد، چه کسانی تحت تأثیر قرار می گیرند؟
  • آیا شما حاضرید مسئولیت یک اشتباه را بر عهده بگیرید؟

در نهایت، باید بدانید که چه کسی واقعا تصمیم گیرنده است. در هنگام یاری به یک دوست، همکار یا مشتری برای رسیدن به یک تصمیم، در بیش تر مواقع تصمیم نهایی و مسئولیت آن بر عهده خود او خواهد بود.

هر زمان که امکانش وجود داشت، بهتر است که رسما توافق گردد مسئولیت یک تصمیم با چه کسی است، به خصوص اگر این مسئله به خودی خود برای همه واضح نباشد.

ایده پذیرش مسئولیت یک تصمیم، احتیاج به بایگانی مدارک مرتبط با آن را نیز پررنگ می نماید؛ باید معین گردد هر تصمیمی چگونه و بر اساس چه اطلاعاتی گرفته شده است و چه کسانی در آن نقش داشته اند. اطلاعات کافی باید بایگانی شوند تا آن تصمیم را در آینده توجیه نمایند. تا اگر اشتباهی پیش آمد، بتوانید نشان دهید که در آن شرایط و با توجه به اطلاعاتی که در آن موقع در دست تان بوده، تصمیم تان عقلانی بوده است.

پیش از تصمیم گیری، همه اطلاعات مرتبط باید جمع آوری شوند.

اگر اطلاعات ناکافی یا منسوخ باشند، احتمال اینکه تصمیم اشتباهی گرفته گردد، بیشتر می گردد. اگر اطلاعات نامرتبط زیاد باشد، تصمیم گیری سخت می گردد و عوامل غیرضروری باعث سردرگمی می گردد. بنابراین، شما به اطلاعات به روز و دقیق احتیاج دارید تا بر پایه آن تصمیم بگیرید.

هرچند، مدت زمانی که صرف جمع آوری اطلاعات می کنید، باید در برابرِ مقدار ریسکی که حاضرید برای تصمیم گیری اشتباه بپذیرید، برآورد گردد. در یک گروه، مانند محل کار، بهتر است که افراد مختلف درباره جنبه های مختلف اطلاعات مورد احتیاج تحقیق نمایند. برای نمونه، ممکن است افراد مختلف را مأمور کنیم تا هر کدام تحقیقات شان را روی هزینه ها، تسهیلات، دسترس پذیری و ... متمرکز نمایند.

یکی از پرسش های کلیدی این است که میزان ریسک این تصمیم گیری چقدر باید باشد؟ عموما، مقدار ریسکی که یک فرد ممکن است بپذیرد، به موارد زیر بستگی دارد:

  • شدت پیامدهای تصمیم گیری اشتباه
  • منافع تصمیم گیری درست
  • میزان بد بودن بدترین نتیجه ممکن و احتمال وقوع چنین نتیجه ای

در نظر دریافت ریسکِ وقوع بدترین نتیجه ممکن و تصمیم گیری درباره اینکه آیا این ریسک قابل قبول است یا نه، نیز بسیار مفید است. انتخاب می تواند بین دو تصمیم باشد؛ یکی کوشش همه جانبه برای موفقیت و دیگری راستا امن.

هر کسی مجموعه منحصر به فردِ ارزش های خودش را دارد، یعنی همان چیز هایی که شخص معتقد است بیشترین اهمیت را دارند. تصمیماتی که می گیرید درنهایت برپایه ارزش هایتان خواهد بود؛ به این معنا که تصمیمی که برای شما درست است، ممکن است برای فرد دیگری درست نباشد.

اگر مسئولیت تصمیمی بین چندین نفر تقسیم شده است، این احتمال وجود دارد که ارزش های یکی از افراد با ارزش های سایرین همخوانی نداشته باشد.

در چنین مواردی، به توافق رسیدن درباره اینکه کدام ارزش ها وزن بیش تری دارند، اهمیت زیادی دارد. خیلی مهم است که همه افراد ارزش هایی را که تصمیم گیری براساس آن ها انجام می گردد، درک نموده باشند، چرا که این ارزش ها تأثیر عمیقی روی انتخاب نهایی دارد.

می توان راهکار ها و گزینه های مختلف را با در نظر دریافت مزایا و معایب هر کدام، مقایسه کرد.

برخی از سازمان ها فرایندی رسمی دارند که در این مرحله مورد احتیاج است و شامل ارزیابی اقتصادی نیز می گردد، پس اگر تصمیمی در محل کار می گیرید، پیشاپیش این مورد را چک کنید.

یک راه مناسب برای این کار استفاده از برگه ای مشابه ترازنامه برای آنالیز مزایا و معایب (سود و زیان) مرتبط با راهکار است. سعی کنید هر جنبه از موقعیت را به نوبت در نظر بگیرید و خوبی ها و بدی ها را تشخیص دهید.

برای نمونه، از هزینه ها آغاز کنید، سپس به سراغ جنبه های مربوط به نیرو های انسانی و پس از آن مسائل مربوط به عرضه محصول یا سرویس بروید.

پس از فهرست کردن مزایا و معایب، ممکن است فورا بتوانید تصمیم بگیرید که بهترین گزینه کدام است. هرچند، رتبه بندی مزایا و معایب در یک مقیاس 1 تا 10 (10: مهم ترین و 1: کم اهمیت ترین) نیز می تواند مفید باشد.

در نمره دهی به مزایا و معایب در نظر دریافت اینکه معین کنید هر مورد از فهرست تان چقدر اولویت دارد، برای رسیدن به ارزش های مورد توافق، یاری تان می نماید. روش ترازنامه امکان در نظر دریافت این امر را فراهم می سازد و آن را به صورت ساده و روشن نمایش می دهد.

7

انتها، زمان تصمیم گیری فرا می رسد!

جمع آوری اطلاعات باید داده های کافی برای تصمیم گیری را فراهم نموده باشد. شما مزایا و معایب هر گزینه را نیز می دانید. پس حالا دیگر وقت تصمیم گیری است.

هشدار!

ممکن است به این مرحله برسید و یک گزینه برنده داشته باشید، اما همچنان احساس خوبی نداشته باشید. اگر چنین حالتی پیش آمد، از اینکه فرایند را دوباره طی کنید، نترسید. شاید تمام مزایا و معایب را فهرست ننموده باشید یا شاید نمره نامناسبی به یکی از عوامل داده باشید.

یادتان باشد که شهود یا حس درونی تان شاخصی قوی برای تشخیص درستی تصمیم و تناسب آن با ارزش هایتان است.

اگر امکانش وجود دارد، بهترین کار این است که پس از آنکه به تصمیمی رسیدید، زمانی را برای تأمل درباره آن صرف کنید. ترجیحا پیش از اعلام آن به دیگران، یک شب تا صبح به آن فکر کنید. زیرا هنگامی که تصمیمی به صورت عمومی اعلام گردد، تغییر آن بسیار سخت خواهد بود.

در خصوص تصمیمات مهم، بایگانی مدارک تمام گام هایی که در فرایند تصمیم گیری پیموده اید، بسیار باارزش است. با این کار، اگر از شما به دلیل تصمیم گیری نادرست انتقاد گردد، می توانید اندیشه هایتان را براساس اطلاعات و فرایند هایی که در آن موقع استفاده نموده اید، توجیه کنید. به علاوه، با بایگانی و درگیر شدن با فرایند تصمیم گیری، درک خود را درباره چگونگی عملکرد آن، تقویت خواهید کرد که این خود مدیریت تصمیمات آینده را ساده تر می نماید.

در نهایت، مهم تر از هر چیز این است که هنگامی که تصمیمی گرفتید، وقت تان را با فکر کردن به چه می شد اگر…ها تلف نکنید. اگر اشتباهی رخ داد و احتیاج به بازنگری تصمیم تان بود، این کار را بکنید. اما در غیر این صورت، تصمیم را بپذیرید و راه را ادامه دهید.

در این مقاله یک روش تصمیم گیری معرفی گردیده است که شاید شما هم دوست داشته باشید آن را به کار بگیرید. با این حال، به یاد داشته باشید که هیچ روشی جایگزین اندیشه خوب و تفکر منطقی نمی گردد. تصمیم گیری فرایندی است که قضاوت فردی شما نقشی کلیدی در آن ایفا می نماید و روش های سازمان یافته نظیر آنچه اینجا معرفی گردید، صرفا برای یاری به این قضاوت هستند.

برگرفته از: skillsyouneed.com

منبع: فرادید
انتشار: 20 مرداد 1399 بروزرسانی: 5 مهر 1399 گردآورنده: selena-fan.ir شناسه مطلب: 1001

به "چگونه تصمیم درست بگیریم؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "چگونه تصمیم درست بگیریم؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید