5 علت که ثابت می نماید سریال یاغی می تواند الگوی خوبی برای سینمای ایران باشد - مجله سلنا

1. کشتی

کشتی ورزش ملی ما مردم ایران است. کلی پهلوان و کشتی گیر مطرح در تاریخ معاصر ما وجود دارد که همواره جایگاه ویژه ای در میان مردم داشته اند. کشتی با وجود این که سروصدای ورزش های دیگری مثل فوتبال یا والیبال را ندارد، ولی همچنان در ایران محبوبیت زیادی دارد. مهم ترین نقطه قوت یاغی این است که کشتی را به عنوان نیروی محرکه داستان خود انتخاب نموده است. در سریال اتفاقات ریز و درشت زیادی رخ می دهد، اما هدف اصلی جاوید همواره ورود به تیم ملی کشتی و حضور در جام جهانی است. نکته جالب این است که اتفاقا کشتی ورزش محبوب طبقات پایین جامعه است، یعنی افرادی از جنس خود جاوید. همین باعث شده است که یک منطق قوی و قابل باور در دل این سریال تنیده شده باشد.

در تاریخ هالیوود کلی فیلم مختلف درباره بیسبال و بسکتبال ساخته شده است که ورزش های اصلی این کشور هستند. حتی در بالیوود هم می توانید چندین فیلم مختلف درباره کریکت، ورزش ملی هند پیدا کنید. اما در سینمای ایران هیچ وقت کشتی به آن صورت مورد توجه نبوده است. در واقع، اصلا فیلم ها و سریال های ورزشی خیلی کمی تا به حال ساخته شده است. حال با سریالی طرف هستیم که این ورزش ملی مهجور را در مرکز داستان خود قرار داده است و توانسته به عنوان یک اثر تبلیغاتی عالی، برای کشتی عمل کند. از حق نگذریم، صحنه های مسابقه های کشتی هم خیلی خوب و پرهیجان به تصویر کشیده شده اند. شاید همین باعث افزایش استقبال مردم به این ورزش شده اند. شایعه شده بود که بعد از پخش سریال یاغی، مقدار ثبت نام در باشگاه های کشتی کشور افزایش یافته است. چه چیزی از این بهتر؟

2. عشق

تا همین چند سال پیش، کلیپی که خیلی میان مردم پخش می شد صحنه ای از فیلم خط ویژه (مصطفی کیایی - 1392) بود، جایی که هومن سیدی به تلخی از دختر مورد علاقه اش می گوید که به خاطر پول او را رها نموده و به سراغ یک شخص دیگر رفته است. اصولا در سینمای ایران، واقع گرایی همواره جایگاه ویژه ای داشته است. همین واقع گرایی باعث شده است که عشق نقش چندان پررنگی در آثار جریان اصلی سینمای ایران نداشته باشد. عشقی هم اگر هست، همراه با خیانت و تلخ کامی و دیگر موارد این چنینی است.

حال در یاغی، با پسر و دختری طرف هستیم که عشقی خالصانه و بی قید و شرط بهم دارند، حتی اگر هزاران کیلومتر فاصله میان شان باشد و در دو قاره مختلف زندگی نمایند. عشق میان جاوید و ابرا، در دنیای واقعی غیرمحتمل به نظر می رسد. خیلی بعید است یکی از طرفین یک رابطه عاشقانه به اروپا مهاجرت کند و هم چنان منتظر عاشق خود باقی بماند! ولی مگر سینما چیزی به جز رویاسازی و تجربه آرزوهای محال است؟ یاغی خیلی خوب پیروز شده یک عشق ناب را بین دو نفری نشان بدهد که تحت هیچ شرایطی، حاضر به فراموش کردن یک دیگر نیستند. همین عشق است که به انگیزه اصلی آن ها برای ادامه زندگی تبدیل شده است. با توجه به مقدار تاثیرگذاری بالایی که این سریال دارد، قطعا مخاطبان این سریال تحت تاثیر این رابطه عاشقانه مجذوب کننده هم قرار خواهند گرفت.

3. از فرش به عرش

یاغی داستان پسر نوجوانی است که از محله های جنوب شهر که پر از فقر و نداری و اعتیاد و هزار بحران اجتماعی دیگر است، کوشش می نماید و خود را به سطوح بالای پیروزیت می رساند. اصولا جنوب شهر در سینمای ایران چندان مورد توجه نبوده است، اگر هم جنوب شهری دیدیم، تاکید روی بیچارگی و محرومیت آن ها بوده است. هیچ وقت همانند سریال یاغی این قدر به این شخصیت ها نزدیک نشده ایم، کم پیش آمده که مخاطب محصولات سینمای ایران چند شخصیت ملموس و باورپذیر از منطقه ها فقیر را ببیند که واقعا تنها در پی زندگی بهتری هستند. محمد کارت نه در پی جشنواره است و نه می خواهد تحسین منتقدان را دریافت کند، او تنها می خواهد داستان هایی که در زندگی خودش به چشم دیده است را روایت کند.

خیلی از مخاطبان یاغی نوجوانانی هم سن و سال خود جاوید هستند که در جنوب شهر تهران یا شهرستان های محروم، داستان پیروزیت او را نظاره می نمایند. یاغی می تواند به انگیزه خوبی برای آن ها تبدیل شود. می تواند به آن ها یاد بدهد که قرار نیست که زندگی آن ها در همین بیغوله ها و پر از فقر و بدبختی به خاتمه برسد. این درست است که بهمن و طلا نقش زیادی در پیروزیت جاوید دارند، ولی خیلی از اتفاقات مهم اصلی سریال را جاوید با پشتکار خودش به خاتمه می رساند. این جاوید است که شب ها کار می نماید تا بتواند پول مورد احتیاج برای وکیل را فراهم کند و به شناسنامه برسد، این جاوید است که شخصا به باشگاه بهمن می رود و او را مجاب می نماید که فرصتی دوباره به او بدهد، این جاوید است که قدر فرصتی که نصیبش می شود را می داند و با تمرین های جدی و سنگین، در مسابقات استانی و راه یابی تیم ملی به پیروزیت می رسد. برای نوجوانی هم سن جاوید و در شرایط او، چنین پشتکاری یک انگیزه عالی است.

اصولا جای خالی قهرمانی مثل جاوید در سینمای ایران خیلی خالی است. کمتر پیش می آید چنین قهرمان فعال و پویایی ببینیم. کسی که برای رسیدن به حقش کوشش می نماید، علیه مخالفانش به پا می ایستد، زیر بار حرف زور نمی رود و مشکلاتش را به صورت فیزیکی و رودررو حل می نماید.

4. در قلب خیابان

یکی از انتقادهایی که همواره در خصوص سینمای ایران مطرح می شود این است که با آثاری آپارتمانی طرف هستیم که داستان خود را با چند شخصیت و در چند مکان محدود، آغاز می نمایند و به خاتمه می رسانند. این البته تا حدی به کمبود بودجه در آثار ایرانی برمی شود. واقعا آن قدر بودجه پیدا نمی شود که یک کارگردان یا نویسنده بتواند با فراغ بال، هر ایده ای که در سر دارد را پیاده کند. ولی همین مساله تا حدی باعث قهر مخاطبان از سینما هم شده است. واقعا دلیلی ندارد یک مخاطب همچنان پیگیر این همه فیلم و سریال باشد که همه شبیه بهم و در مکان های مشابه هستند. ویژگی محمد کارت این است که از بودجه هنگفتی که در اختیارش قرار داشته، نهایت استفاده را برده و یک اثر خیابانی عالی ارائه داده است.

خیلی از اتفاقات سریال یاغی در قلب خیابان و میان مردم عادی رخ می دهند. کارت به شکلی جسورانه داستان خود را خیابان ها و کوچه پس کوچه های تهران روایت می نماید. نقطه قوت کار او را می توان در صحنه اسید پاشی مشاهده کرد. سینمای ایران آن قدر بضاعت ندارد که همانند آثار هالیوودی، یک خیابان را به صورت کامل برای فیلمبرداری اجاره کند. محمد کارت خیلی خوب پیروز شده با تمام این محدودیت ها، داستان خود را در دل فضای شهری امروز ایران روایت کند. یاغی داستان پسری است که می خواهد از قلب خیابان ها و کوچه های فقیر شهر، به پیروزیت برسد، و محمد کارت برای ترسیم خیابان هایی که تمام کودکی و نوجوانی این پسر را در خود نگه داشته اند، هیچ کوتاهی ننموده است.

5. اقتباس

این مساله همواره زیاد مطرح شده است که اقتباس یکی از عوامل قدرتمند شدن سینمای هر کشور است. هر قدر آثار اقتباسی بیشتر باشند، داستان هایی که روی پرده سینما می آیند قدرت بیشتری خواهند داشت. چرا که رمان ها و داستان هایی که به صورت کتاب چاپ می شوند معمولا نویسنده ای چیره دست پشت سر خود دارند که برای تک تک بخش های داستان تفکر داشته و یک درام قوی و ساختارمند را پیاده سازی نموده است. همان طور که انتظار می رود، در سینمای ما که همواره مشکل فیلمنامه های ضعیف دارد، جای خالی آثار اقتباسی هم به شدت حس می شود. محمد کارت در اولین تجربه سریال سازی خود، تصمیم گرفته رمان سالتو از مهدی افروزمنش را برای اقتباس انتخاب کند. حال که یاغی به محبوبیت گسترده ای رسیده و حتی باعث افزایش فروش رمان منبع اقتباس خود شده، قطعا به زودی شاهد موج تازه ای از آثار اقتباسی در سینمای ایران خواهیم بود. یک نکته دیگر، شجاعت محمد کارت در اعلام اقتباسی بودن کار خود است. کارگردان های ایرانی همواره به طرز عجیبی روی این مساله پافشاری می نمایند که فیلمنامه ها و طرح ها همواره زاییده فکر خودشان بوده است، کلی پفراینده حقوقی مختلف از فیلم ها و سریال های مختلف سینمای ایران وجود دارد که کلی شایعه پشت سرشان مطرح است. حال با فیلمسازی جوان طرف هستیم که خیلی راحت و بی ادعا، به دور از قواعد مرسوم سینمای ایران، اقتباسی بودن کار خود را اعلام نموده است.

یاغی سریال بی نقصی نیست. در قسمت های ابتدایی بسیار قوی ظاهر شد و کم کم افت کرد. فرایند داستان هم طوری است که احتمالا در ادامه شاهد افت بیشتری خواهیم بود، ولی تا همین جای کار، این سریال به خاطر مواردی که بالاتر ذکر شد، خیلی خوب پیروز شده به یک اثر قابل احترام و تاثیرگذار تبدیل شود. پنج موردی که در این مطلب ذکر شد، از جمله نقاط قوت یاغی هستند که اگر دیگر فیلم ها و سریال های ایرانی هم مد نظر قرار دهند، حتما سینمای ایران با یک جهش جدی روبه رو خواهد شد.