دراز گودال ماریانا، زیستگاه ترسناکترین مخلوقات دریایی (قسمت اول) - مجله سلنا

اگر شما از جمله افرادی هستید که مایل به تجربه سافاری به شکل مهیج و ترسناک هستند، شاید باید گودال ماریانا (Mariana Trench) را نیز در لیست خود قرار دهید. جایی ویژه علاقه مندان جستجوی عجیب ترین مخلوقات ساکن اعماق دریاها که دور از چشمان بسیاری از ما ساکن سیاره زمین هستند.

واقعیت این است که اعماق اقیانوس ها به دلیل شرایط خاص خود مکانی تقریبا دست نخورده است، چرا که بشر هنوز نتوانسته آنگونه که باید به کنکاش و آنالیز دقیق آن بپردازد.

عمق زیاد، تاریکی و فشار بالا چیزهایی است که سفر به اعماق اقیانوس را مشکل نموده است. به همین دلیل موجودات ساکن اعماق اقیانوس ها هنوز چندان برای ما شناخته شده نیستند، به طوری که حتی بعضی از آن ها به تازگی کشف شده و مورد آنالیز قرار گرفتند. در این میان دراز گودال ماریانا مکان شگفت انگیزی است. گودالی بزرگ که در اقیانوس آرام و دقیقا در شرق فیلیپین واقع شده است. زخمی هلالی شکل روی بستر اقیانوس که زیستگاه موجودات مخوف و حیرت انگیزی است. جایی که به گواه بسیاری یکی از مکان های ترسناک اقیانوس است. به همین دلیل شاید این بار گردشگری وحشت و سافاری در کنار هم تجربه ای بکر و به یادماندنی را برای علاقه مندان ماجراجویی به سبک سافاری رقم بزنند.

عمیق ترین بخش اقیانوس های زمین گودال ماریانا است، گودالی که دست کم پنج برابر بزرگتر از دره گرند کنیون است. این گودال 2,550 کیلومتر درازا و 69 کیلومتر پهنا دارد. شناخته شده ترین عمق این گودال 10,994 متر است، یک شکاف چاک مانند در بخش جنوبی این گودال که از آن با نام ژرفنای چلنجر (Challenger Deep) یاد می گردد. از سوی دیگر در شماری از مقدار گیری های غیر قابل تکرار عمق بعضی قسمت های این گودال در حود 11,034 متر گزارش شده است. یعنی می توان قله اورست را به سادگی در این عمق جای داد. مجموع این خصوصیات باعث شده تا در سال 2009 این گودال به عنوان یک اثر ملی آمریکا ثبت گردد.

در اعماق بالا دیگر نور خورشید قادر به راهیابی در سطوح آب نیست، از سوی دیگر فشار در این نقطه گاهی هزار برابر بیشتر از فشار موجود در سطح آب است. به علاوه به دلیل کمبود نور، دمای آب بسیار اندک و تنها کمی گرم تر از نقطه انجماد است. چنین شرایطی باعث شده تا هر موجود زنده ای قابل به تحمل این شرایط نبوده و دست کم تغییراتی در ساختار بدنی خود بدهد. تغییرات اجرا شده برای وفق یافتن با این محیط عجیب، از قضا اغلب بیشتر ترسناک هستند تا دلفریب و تماشایی.

در کنار حضور فتوفور (اندام هایی که نور را منتشر نموده و انعکاس می دهند)، برخورداری از نقاط رنگی شب تاب برای جلب توجه طعمه و البته تغییرات بدنی برای مقابله با فشار و تاریکی حاکم بر محیط زیست، خالق شماری از ترسناک ترین مخلوقات این سیاره بوده است. مخلوقاتی که گهگاه در تور صیادان به دام افتاده و اسباب تعجب محققان و ماجراجویان را فراهم می آورند. دانشمندان و حتی سازندگان فیلم و آثار ژانر ترسناک اغلب مطالعات صورت گرفته پیرامون این گونه های تازه و حتی جستجوی گونه های ناشناخته دیگر را با اشتیاق دنبال می نمایند.

اما ساکنان واقعی این گودال رمزآلود چه موجوداتی هستند و چه ویژگی هایی آن ها را از سایر آبزیان متمایز نموده است؟ این پرسش شاید برای آن دسته که دوست دارند اندکی بیشتر با حال و هوای این گودال و ساکنان شگفت انگیز آن آشنا شوند، سرگرم نماینده و جالب توجه باشد. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با منتخبی از عجایب دراز گودال ماریانا آشنا کنیم.

Fanfin Seadevil

یکی از اعضای مخوف خانواده Anglerfish که ظاهر خاص و منحصربفرد دارد. شیطان دریایی که از زائده شب تاب خود برای جلب توجه شکار استفاده نموده و در عین حال خود را از تیررس دیگر شکارچیان نیز محفوظ نگه می دارد. از سوی دیگر این ماهی مخوف کاملا سیاه رنگ است و این دیگر ویژگی مثبتی است که سکونت در اعماق تاریک اقیانوس را بی خطرتر می نماید.

اشکال میخ مانند و مودار روی سطح بدن ها در واقع سنسورهایی هستند که به حفظ تعادل ماهی و نیز کنترل و آنالیز آب های اطراف برای تشخیص حضور شکار یاری می نمایند. این نوع ماهی شاید یکی از مخلوقات ترسناکی باشد که تا به امروز به چشم خود مشاهده کردید، اما دست کم مقدار کوچک آن ها شاید از نگرانی شما بکاهد.

جنس ماده این ماهی حدود 12 تا 16 سانتی متر است، این در حالی است که جنس نر به مراتب کوچک تر بوده و حتی ممکن است تنها یک سانتی متر مقدار داشته باشد. از سوی دیگر جنس نر زندگی انگلی دارد، یعنی از همان ابتدا به بدن جنس ماده چسبیده و از به جای مانده غذای او تغذیه می نماید. در نهایت هنگام فراوری مثل این دو جریان خون خود را به اشتراک می گذارند.

Zombie Worm

نام زامبی ناخودآگاه شما را به یاد فیلم های آخرالزمانی و هجوم زامبی ها برای نابودی نسل بشر می اندازد. اما داستان این زامبی ساکن اعماق اقیانوس تا مقدار ای فرق دارد.

کرم های زامبی بعلاوه به نام osedax هم شناخته شده و از مقدار ای بین 2 تا 7 سانتی متر برخوردار هستند. این مخلوقات ترسناک مسلما در شمار زامبی های مرسومی که شما می شناسید قرار ندارند، چرا که به جای مغز، از استخوان وال و دیگر ماهیان ساکن اعماق اقیانوس تغذیه می نمایند! البته حتی روش تغذیه آن ها هم فرق دارد. کرم های زامبی فاقد چیزی به نام دهان واقعی هستند، به همین دلیل با ترشح اسید و به یاری نوعی باکتری استخوان را حل نموده و سپس پروتئین و چربی حاصل را هضم می نمایند.

دیگر نکته جالب در خصوص این کرم ها این است که در واقع این جنس ماده است که به استخوان خواری می پردازد و جنس نر درون بدن جنس ماده زندگی می نماید. این مسئله باعث می گردد که زامبی ها در فرم انسانی به مراتب عادی تر به نظر برسند، اینطور نیست؟

تبرماهی دریایی (Deep Sea Hatchetfish)

تبر ماهی نام خود را مدیون شکل خاص بدنش است که به طرز جالبی بازیک و تیغه مانند به نظر می رسد. آن ها دارای چشمانی بزرگ و حساس به نور هستند که دارای قابلیت حرکت به سمت بالا بوده و از این رو به ماهی اجازه می دهد تا نزدیک شدن شکار از سمت بالا را نیز متوجه گردد. این ماهی دارای گونه های متعدد و مقدار آن نیز از 2 تا 12 سانتی متر متغیر است. تبرماهی ساکن آب های عمیق است و نباید آن را با تبرماهی معمولی ساکن آب های شیرین که حتی در آکواریوم خانگی هم نگهداری می گردد، اشتباه گرفت.

این ماهی جالب توجه همچین دارای فتوفورهایی درخشانی در دو سمت بدنش است، بعلاوه دارای زنگوله های شب تابی است که نقشی مؤثر در استتار ماهی دارند. بدین شکل که آن ها نور محیطی را که از سمت بالا می تابد، منعکس نموده و بدین شکل ماهی را از نظر مخفی می نمایند. این نامرئی شدن چه برای شکار کردن و چه پنهان شدن از دیگر شکارچیان ساکن اعماق اقیانوس راه کار مفیدی است که به بقای تبرماهی یاری شایانی می نماید.

Dumbo Octopus

اختاپوس دامبو شبیه شخصیت های هست که گویی از فیلم های دیزنی پا به عرصه وجود گذاشته اند. در حقیقت این مخلوق بامزه نام خود را از یکی از شخصیت های محبوبی این کمپانی انیمیشن سازی یعنی بچه فیلم کوچولویی به نام دامبو گرفته و همانند او دارای گوش های پهن و بزرگی است. در این اختاپوس گوش های پهن در واقع همان باله ها هستند، اما کارکردشان درست شبیه به گوش های دامبو بوده و از آن ها برای حرکت کردن یا شاید همان پرواز کردن استفاده می گردد. اختاپوس دامبو دارای یک بدن نیمه شفاف و خپل مانند است.

دامبو اگرچه نام یک گونه اختاپوس است، اما در عین حال معرف خانواده ای است که 13 گونه مختلف را دربر می گیرد. تمامی این گونه ها در اعماق سه تا چهار هزار متری از سطح اقیانوس زندگی نموده و گاهی حتی در عمق 7 هزار متری نیز مشاهده شده اند. آن ها را باید کمیاب ترین نوع اختاپوس دانست که از مقدار ای متغیر برخوردارند، به طوری که بعضی موارد تا مقدار 1.8 متر نیز رشد نموده اند. اما در بیشتر مواقع مقدار آن ها بیست الی سی سانتی متر است. آن ها معمولا در آب های استرالیا، نیوزیلند، فیلیپین و پاپوآ گینه نو مشاهده شده اند.

دندان نیشی (Fangtooth Fish)

یک ماهی عجیب که گویی همین لحظه مستقیما از درون فیلم های ترسناک بیرون آمده است. با یک نگاه کلی می توان دلیل نامگذاری این ماهی را درک کرد. فقط کافی است نگاهی به دندان های تیز و ترسناک آن ها و نسبت شان با مقدار بدن ماهی داشته باشید. در واقع دندان این ماهی بلندترین در اقیانوس است، چرا که دندان های نیش مانند آن ها به مقدار ای دراز است که به راحتی داخل دهان جا نمی گردد. به همین دلیل سقف دهان این نوع ماهی دارای پاکت های ویژه ای است که هنگام بسته شدن آرواره، دندان ها را در خود جای می دهد.

در مقابل دندان نیشی به سبب محل زندگی خود از دید چندان مناسبی برخوردار نبوده و به همین دلیل به نظر می رسد برای شکار به دیگر حس های خود وابسته است. به عنوان مثال او کوچک ترین لرزش یا حرکت آب را به خوبی تشخیص داده و اینگونه طعمه اش را تعقیب می نماید.

رد نهایت ماهی دندان نیش که با نام علمی آنوپلوگاستر کورنوتا (Anoplogaster Cornuta) نیز شناخته می گردد، گویی از تیره ترین کابوس های شبانه مان برخاسته است. این جانور در اعماق اقیانوس چیزی نزدیک به 4800 متر زیر سطح زندگی نموده و به خاطر ظاهر ناخوشایندش غول ماهی هم خوانده می گردد. رنگ آن از قهوه ای تیره تا مشکی متغیر بوده و تا 15 سانتی متر رشد می نماید. در مقایسه با جثه کوچکش سر بزرگی دارد و دهانی که با تعدادی دندان نیش مانند تیز احاطه شده است.

شانه دار ژله ای (Comb Jelly)

این ماهی ژله ای شانه دار به دلیل مدل خاص شنا کردن خود به معروفیت رسیده است. این ژله ماهی در واقع به یاری مژک ها (سیلیا) حرکت می نمایند. در حقیقت آن ها بزرگترین جانوری هستند که از مژک برای حرکت کردن استفاده می نمایند.

بدن شفاف آن ها با ردیف هایی شانه مانند، درخشان و شب تاب پوشیده شده که حین شنا کردن نور محیط را بازتاب داده و حالتی رنگین کمان گونه به آن ها می بخشند.

بدن آن ها فاقد استخوان یا پوسته صدف مانند بوده و بیش از 95% آن از آب ساخته شده است. این ماهی ژله ای خاص دارای دو شاخک است که از آن ها برای کشیدن غذا به داخل دهان استفاده می نماید. آن ها بعلاوه همنوع خوار هستند! عادتی عجیب که گاهی باعث می گردد آن ها حتی ماهیانی بزرگ تر از خود را نیز شکار نمایند.

هشت پای تلسکوپی (Telescope Octopus)

این مخلوق ترسناک هم از موهبت بدنی شفاف بهره برده و هم به طرز جالب توجهی بی رنگ و رو است. به یاری این ویژگی ها این هشت پا می تواند به سادگی و همانند یک روح در میان تیرگی اعماق اقیانوس ها از چشم ها پنهان گردد.

این گونه عجیب هشت پا در عمق 150 تا 2 هزار متری از سطح دریا زندگی نموده و اغلب در نواحی استوایی و نیمه استوایی همانند اقیانوس آرام و اقیانوس هند مشاهده شده است. طول آن ها ممکن است به بیست سانتی متر برسد و دلیل نامگذاری آن ها هم به وضع چشم های شان اشاره دارد.

چشم این هشت پا حالتی لوله مانند داشته و قادر به چرخش به اطراف است (تنها هشت پا با چشمان لوله ای در دنیا). آن ها برای شکار به سادگی در تاریکی محیط اطراف نهان شده و از چشمان خود به جای شاخک استفاده می نمایند.

اژدها ماهی اعماق دریا (Deep Sea Dragonfish)

اژدها ماهی یکی از ابرماهی های ترسناک اعماق اقیانوس ها است. مخلوقی عجیب با دندان هایی بی نهایت بزرگ و البته ویژگی برخورداری از فتوفورها که با درخشش خود چه در امر شکار و چه در فرآیند فراوری مثل و جلب توجه جنس ماده یاریی شایان به آن ها می نمایند.

این ماهی عجیب و غریب مجهز به یک زائده بلند روی چانه است که در خاتمه به یک فتوفور درخشان ختم شده و همانند قلاب ماهیگیری طعمه ها را به دام انداخته و خوراک ماهی را فراهم می نمایند. اگرچه این ماهی ظاهری بسیار ترسناک دارد، اما به خاطر مقدار بسیار کوچکش شاید آنقدرها هم شما را وحشت زده نکند. در واقع طول بدن آن ها تنها 16 سانتی متر است.

به خاتمه بخش نخست این مطلب مهیج رسیدیم. اگر این موجودات شگفت انگیز و البته ترسناک توجه شما را هم به خود جلب کردند، پیشنهاد می کنیم در بخش بعدی این مطلب نیز همراه ما باشید تا این سفر ماجراجویانه به اعماق پر رمز و راز و البته ترسناک اقیانوس را ادامه دهیم.