سناریو های عجیب درباره تحریم های تسلیحاتی - مجله سلنا

به گزارش خبرنگاران، یک روز پس از نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 که عمدتا با موضوع تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بود، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا خاطرنشان کرد که دولت دونالد ترامپ دنبال تمدید محدود این تحریم ها برای یک مدت کوتاه نیست. بلکه می خواهد آن را برای مدت طولانی تمدید کند.

پمپئو گفت: هدف ما این نیست که تحریم های تسلیحاتی را برای یک دوره کوتاه دیگر تمدید کنیم. این همان شکلی است که ما را وارد این آشفتگی کرد. تحریم های تسلیحاتی زمانی باید برطرف شوند که جمهوری اسلامی ایران به شکلی رفتار کند که با قابلیت نقل و انتقال سلاح در دنیا و خرید آن سازگار باشد؛ یعنی به شکلی رفتار کند که با رفتار کشور های عادی سازگار باشد.

اظهارات پمپئو درباره مخالفت با تمدید محدود تحریم های تسلیحاتی ایران، ظاهرا در پاسخ به پیشنهاد اروپایی ها در این خصوص است. پیش تر، روزنامه وال ستریت ژورنا طی گزارشی اعلام نموده بود که کشور های اروپایی دنبال مصالحه با واشنگتن در مورد تحریم های تسلیحاتی هستند. مصالحه ای که در آن، تحریم های مزبور به طور محدود تمدید شوند.

بیشتر بخوانید:

نقش مشکوک انگلیس در شورای امنیت

بندبازی اروپا در برجام

اروپایی ها هنوز به طور رسمی این پیشنهاد را مطرح ننموده اند. اما چنین پیشنهادی با بیانیه ها و اظهارات اخیر آن ها پیرامون تحریم های تسلیحاتی ایران در تضاد نیست. سه کشور اروپایی عضو برجام - فرانسه، آلمان و بریتانیا - اخیرا در اقدامی کم سابقه، قطعنامه ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کردند که با اکثریت آرا تصویب شد. بعد از این قطعنامه، وزرای خارجه این سه کشور با صدور بیانیه ای به طور تلویحی نسبت به برطرف تحریم های تسلیحاتی ایران ابراز نگرانی کردند. در این بیانیه آمده است: سه کشور اروپایی به اجرای کامل قطعنامه 2231 که به وسیله آن برجام در سال 2015 تایید شد، متعهد هستند. با این حال، معتقدیم که برطرف برنامه ریزی شده تحریم تسلیحات متعارف سازمان ملل در اکتبر آینده که توسط قطعنامه 2231 مقرر شده، برای ثبات و امنیت منطقه ای تبعات بزرگی خواهد داشت. ما یادآوری می کنیم که تحریم های اتحادیه اروپا بر صادرات سلاح های متعارف و فناوری موشکی، تا 2023 برقرار باقی خواهند ماند.

این موضع در اظهارات نماینده بریتانیا در جلسه روز سه شنبه شورای امنیت درباره ایران نیز تکرار شد. جوناتان آلن، کاردار هئیت نمایندگی بریتاینا در سازمان ملل، بعد از اتهام زنی به ایران، به طور تلویحی از لزوم تمدید تحریم های تسلیحاتی حمایت کرد و گفت: ما معتقدیم که برطرف مقرر شده محدودیت های تسلیحاتی بر ایران در اکتبر، برای امنیت و ثبات منطقه تبعات بزرگی خواهد داشت.

اما اروپایی ها هنوز راه حلی برای این نگرانی خود پیدا ننموده اند. پیشنهاد تمدید محدود تحریم های تسلیحاتی از سوی پمپئو رد شد. آن ها احتمالا در همین ماه ژوئیه سر یک دوراهی سختی قرار خواهند گرفت. کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفته است که آمریکا اواسط ماه ژوئیه از شورای امنیت خواهد خواست که درباره تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران رأی گیری کند و اگر این کوشش به جایی نرسد، آمریکا مایل است که تحریم های گسترده سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند. کرافت همچنین، ابراز امیدواری نموده که اروپایی ها از اقدام آمریکا علیه ایران در شورای امنیت حمایت نمایند.

کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل

هر اقدامی، هر ابزاری

اما حمایت از قطعنامه آمریکا، اروپایی ها را در موقعیت دشواری قرار خواهد داد. چون اگر آن ها به قطعنامه آمریکا در زمینه تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران رأی مثبت دهند، عملا مفاد برجام را نقض خواهند کرد. افزون بر این، احتمال وتو شدن این قطعنامه از سوی روسیه یا چین زیاد است. منابع دیپلماتیک اروپایی در نیویورک به روزنامه الشرق الاوسط گفته اند که اروپا به آمریکا توصیه نموده که قطعنامه ای به شورای امنیت ارائه ندهد. چون به دو دلیل چنین قطعنامه ای تصویب نخواهد شد. اول اینکه حتی اگر کشوری وتو نکند، احتمال حمایت 9 کشور در شورای امنیت از این قطعنامه کم است. ثانیا حتی اگر 9 کشور از این قطعنامه حمایت نمایند، امکان دارد که روسیه یا چین، آن را وتو نمایند. به گفته این منابع، اما اگر آمریکا قطعنامه را ارائه کند، اروپایی ها علیه آن رأی نخواهند داد بلکه رأی ممتنع خواهند داد.

اما با وجود این پیچیدگی ها آمریکا همچنان اصرار می نماید که به هر طریقی تحریم های تسلیحاتی باید تمدید شوند. پمپئو روز چهارشنبه گفته است: ایالات متحده حق مسلمی دارد که حتی بدون موافقت هیچ کشور دیگری، تداوم این تحریم های تسلیحاتی [ایران]را تضمین کند. کلی کرافت نیز با بیان اینکه آمریکا می خواهد به شورای امنیت فرصتی برای تبادل نظر درباره تمدید تحریم های تسلیحاتی بدهد، گفت: اما ما از هر اقدامی، هر ابزاری استفاده خواهیم کرد. اگر این امر به معنای [فعال سازی مکانیسم]ماشه باشد، دقیقا همین کار را انجام خواهیم داد. ما این [مکانیسم] را فعال خواهیم کرد.

روزنامه الشرق الاوسط طی گزارشی از پاریس جزئیات یکی از سناریو های عجیب و غریب آمریکا برای بازگرداندن تحریم های تسلیحاتی ایران را منتشر کرد. این روزنامه با اشاره به پیچیدگی های پرونده تحریم های تسلیحاتی از یک طرح آخر آمریکا برای بازگرداندن تحریم های بین المللی از جمله تحریم های تسلیحاتی ایران اطلاع داد. بر اساس این طرح، که به گفته الشرق الاوسط در شورای امنیت مطرح شده، آمریکا قطعنامه ای به شورای امنیت ارائه می نماید که خواهان احترام به موعد برطرف تحریم تسلیحاتی در اکتبر آینده است. سپس آمریکا در اقدامی غافلگیرانه همین قطعنامه را وتو کند. این کار برای آمریکا مقدور است، چون آمریکا در شورای امنیت حق وتو دارد. به نوشته الشرق الاوسط، این اولین بار است که آمریکا چنین قطعنامه ای می دهد. این روزنامه با بیان اینکه هفته های آینده می تواند غافلگیری هایی داشته باشد، نوشت هفته های آینده شاهد نبرد های دیپلماتیک سختی در نیویورک خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

سناریوهای نبرد حقوقی ایران و آمریکا بر سر تحریم های تسلیحاتی

روزنامه الشرق الاوسط همه جزئیات طرح جدید و البته عجیب و غریب آمریکا را منتشر نکرد. اما ظاهرا این طرح از نظر ترکیب بندی عبارت ها و سازوکار رأی گیری شبیه مکانیسم ماشه است. طبق مکانیسم ماشه، اگر اختلافات پیرامون اجرای برجام به شورای امنیت ارجاع گردد، این شورا 30 روز وقت دارد درباره یک قطعنامه تداوم برطرف تحریم ها رأی گیری کند. این قطعنامه طوری طراحی شده که روسیه و چین نتوانند آن را وتو نمایند. قطعنامه یادشده خواهان ادامه برطرف تحریم ها می گردد؛ و این یعنی تداوم برطرف تحریم های ایران به عدم وتوی غربی ها احتیاج دارد نه وتوی آن ها. به عبارت دیگر اگر یکی از کشور های غربی این قطعنامه را وتو کند، تمام تحریم های سازمان ملل به طور اتوماتیک علیه ایران مجددا اعمال خواهند شد.

آیا آمریکا با الهام از این سازوکار می خواهد تحریم های تسلیحاتی را تمدید کند؟ آمریکا به طور رسمی به این مسئله اشاره ننموده است، اما از آنجا که مقامات آمریکا مکررا اعلام می نمایند آن ها به هر طریقی تحریم های تسلیحاتی را تمدید خواهند کرد، استفاده از سازوکاری شبیه به مکانیسم ماشه بعید نیست. آمریکا ممکن است با استناد به صندلی خود در قطعنامه 2231، قطعنامه دیگری در زمینه لزوم احترام به برطرف تحریم های تسلیحاتی ایران ارائه دهد و سپس قطعنامه خودش را وتو کند. ارائه چنین قطعنامه ای اختیار استفاده از وتو توسط روسیه و چین و حتی کشور های اروپایی را سلب خواهد نمود. چون این طرف ها، نمی توانند قطعنامه ای که خواهان احترام به برطرف تحریم های تسلیحاتی ایران است را وتو نمایند. این کار به رابطه آن ها با ایران آسیب خواهد زد.