مزایای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو چیست؟ - مجله سلنا

داستان چیست؟

وقوع دو جنگ دنیای سبب تخریب و نابودی بسیاری از آثار تاریخی در سراسر دنیا بخصوص در کشورهای اروپایی شد؛ برای مقابله با همین مسئله پس از سرانجام جنگ دنیای دوم، کشور هلند به سازمان ملل پیشنهاد داد که برای حفاظت از میراث فرهنگی و باستانی کشورها قانونی تصویب کند و سازمان ملل نیز دو پروتکل مختلف در این رابطه تصویب کرد. البته با شدت دریافت جنگ در سالهای اخیر سازمان ملل قانون دیگری در این راستا تصویب کرد که براساس آن، هرگونه تخریب آثار عضو فهرست میراث دنیای یونسکو، جنایت جنگی حساب گردد.

ایرینا بوکووا، مدیرکل وقت یونسکو در این رابطه گفته بود: تخریب عمدی میراث یک جرم جنگی است. این کار دیگر به یک تاکتیک جنگی برای نابودی فرهنگی مناطق تبدیل شده. به همین دلیل حفاظت از میراث فرهنگی بیش از یک اقدام فرهنگی، یک اقدام امنیتی جدایی ناپذیر از زندگی انسان است. سید هادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت و محوطه های تاریخی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ثبت دنیای شدن آثار چه منافعی دارد، گفت: جلوگیری از تخریب و حفاظت از آن، اعطای یاری های مالی، حفاظتی و اطلاعاتی برای حفاظت از اثر ثبت شده از جمله این مواهب است. در زمان وقوع زمین لرزه بم، ایران توانست از یونسکو برای بازسازی اثر یاری بگیرد.

وی برکات مالی ناشی از ثبت های تاریخی را از دیگر نتایج ثبت دنیای دانست و گفت: هرگاه اثری، ثبت دنیای گردد خود به خود به لیست مقاصد جهانگردی داخلی و بین المللی نیز اضافه نموده می گردد که قطعا ورود جهانگرد می تواند فواید مالی زیادی داشته باشد.

احمدی در ادامه با اشاره به اینکه در سالهای ابتدایی تصویب این کنواسیون کشورها رغبت زیادی برای ثبت آثارشان نداشتند، گفت: اما در سالهای اخیر رقابت زیادی میان کشورها برای ثبت دنیای آثارشان رخ داده از این رو یونسکو محدودیت هایی را برای این ثبت ها در نظر گرفته و هر کشور سالانه امکان نامزدی و معرفی یک اثرش را دارد.

وی نقش افکار عمومی در اهمیت دادن به مقوله ثبت دنیای آثار تاریخی را بی نظیر دانست و گفت: در سالهای اخیر مردم به شدت در این خصوص دغدغمند شده اند و از مسئولان توقع دارند آثار فرهنگی کشورشان ثبت گردد. به عنوان مثال شهرداری در سال 64 اقدام به تخریب آثاری متعلق به دوره صفویه می کرد و اعتراض به جایی نمی رسید؛ در حالیکه امروزه کوچکترین تخریب بنای تاریخی سر و صدا ایجاد می نماید.

احمدی اضافه نمود: ثبت دنیای شدن یک اثر تاریخی قطعا به افزایش احساسات ملی گرایانه و هویتی نیز یاری زیادی می نماید؛ همچنین ریشه دار بودن آن ملت را اثبات می نماید. برای همین روسای کشورها به این ثبت ها علاقمند هستند.

وی که جهت برای ثبت آثار تاریخی را هموار نمی داند، گفت: البته همچنان شاهد هستیم؛ که بعضی از مسئولان شهری و مثلا مالکان خانه های تاریخی برای سود مالی خواستار ثبت نشدن آثار تاریخی و به دنبال تبصره و قانون برای جلوگیری از ثبت ملی بافت ها و بناها هستند. بسیاری از این افراد کوشش می نمایند با جلوگیری از ثبت ملی و تخریب بافت تاریخی اقدام به ساخت و ساز و کسب درآمد نمایند.

احمدی با تاکید بر اینکه فرایندی رو به تکامل در دنیا و ایران در جریان است و مردم حفظ میراث بشری را مطالبه می نمایند، اضافه نمود: مردم در بیشتر موارد پیش از مسئولان از تخریب میراث فرهنگی جلوگیری می نمایند.

وی در ادامه با بیان این که ثبت میراث دنیای نه تنها برای مردم بلکه برای سیاستمداران نیز اهمیت بالایی دارد، گفت: سیاستمداران نیز علاقمند هستند ثابت نمایند که کشورشان کشوری ریشه دار است و در تاسیس تاریخ بشریت سهم داشته است.

وی در خصوص تاریخچه آثار ثبتی ایران در یونسکو و نخستین موارد ثبت دنیای گفت: ایران در دومین اجلاس یونسکو یعنی در سال 1358موفق به ثبت دنیای شد و برای نخستین بار در سال 1358 شمسی میدان نقش دنیا، پرسپولیس و چغازنبیل را با همت شهریار عدل در فهرست آثار دنیای یونسکو به ثبت رساند.

وی با بیان اینکه پس از آن تا 24 سال هیچ اثری از ایران ثبت دنیای نشد، گفت: به دلیل وقوع جنگ تحمیلی هشت ساله و تبعات آن و نیز نبود دغدغه حفاظت از میراث در آن سالها تا مدتها اثری از ایران ثبت دنیای نشد. این فرایند در دولت اصلاحات تغییر کرد و تخت سلیمان در سال 82 چهارمین اثر ایران شد که در فهرست میراث دنیای یونسکو به ثبت رسید.