جمعیت ایران در طول یک قرن 8 برابر شده است ، در شرایط فعلی جمعیت کشور کم نیست - مجله سلنا

به گزارش خبرنگاران- محمد میرزایی امروز در نشست جمعیت و توسعه با تاکید بر ایران که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار گردید، اظهار کرد: براساس برآوردهای انجام شده با پیدایش کشاورزی تخمین زده شده جمعیت دنیا 5 تا 10 میلیون نفر بود. پس از آن مطابق با آنالیز های انجام شده در سال صفر میلادی جمعیت دنیا بین70 تا 330 میلیون بوده است.

وی اضافه کرد: درواقع پس از پیدایش کشاورزی جمعیت دنیا تا حدودی رشد داشته است. در سال های 1500 میلادی جمعیت دنیا به حدود 490 میلیون نفر رسیده و همچنان رشد نموده و درنهایت در اواسط قرن نوزدهم جمعیت دنیا به یک میلیارد نفر رسید. باید توجه داشت که در طول تاریخ تا سال های 1840 میلادی جمعیت دنیا به یک میلیارد نفر رسید و به سرعت بر تعداد جمعیت میلیاردی اضافه نموده شد. براین اساس در سال 1999، 6 میلیارد، در سال های 2025 به 8 میلیارد و در سال 2045 به 8 میلیارد نفر خواهد رسید.

میرزایی ادامه داد: براساس آنالیز های انجام شده از سال های 1963 تا 2011 میلادی به طور میانگین هر 12 سال یک میلیارد نفر بر جمعیت دنیا اضافه نموده شد. نکته اینجاست که با توجه به تعدیلی که امروز در رشد جمعیت انجام شده، احتمال کنترل رشد جمعیت وجود دارد .

این استاد جمعیت شناس دانشگاه تهران با بیان اینکه 60 درصد جمعیت دنیا در قاره آسیا زندگی می نمایند، توضیح داد: رشد جمعیت دنیا 1.2 است، این درحالیست که رشد جمعیت آفریقا 2.3 درصد بوده که بیشترین میزان رشد جمعیت است و از سویی دیگر آسیا رشد جمعیت در آسیا 1.3 درصد است.

وی با اشاره به نظریه جمعیت شناسی بازراپ اظهار داشت: خانم بازراپ جمعیت شناس انگلیسی بحث مهمی را در رابطه با رشد جمعیت و تأثیر آن در توسعه کشور عنوان کرد. درواقع فشار جمعیت منجر به تطور نوع معیشت و در نهایت عمقی شدن کشت می گردد. بارزاپ معتقد است محرک انقلاب صنعتی، اشباع کشاورزی در اروپا بوده است.

میرزایی با اشاره به نظریه جمعیت شناسی دیویس شرح داد: دیویس معتقد است در مقابل فشار جمعیت می توان چهار واکنش ارائه داد، این واکنش ها شامل کاهش باروری، مهاجرت، عمقی شدن کشت و افزایش مرگ ومیر است. برای نمونه یکی از مسائل ایران حفر چاه های بسیار آب است که نتیجه عمقی شدن کشت است . درواقع این عمقی شدن کشت، ایراداتی را ایجاد می نماید.

این استاد دانشگاه تهران اعلام کرد: علت اصلی افزایش جمعیت کاهش مرگ ومیر است. براساس برآوردها تا 150 سال پیش از هر 1000 تولد نوزاد، 300 نفر آن ها فوت می کردند، اما امروز این میزان به زیر 20 در هر هزار تولد رسیده است. ایران در طول دهه 30 تا 60 شمسی رشد 3 درصدی جمعیت داشته است که رشدی انفجاری محسوب می شد. از سویی دیگر امروز امید به زندگی ایرانیان 70 سال است.

وی با بیان اینکه جمعیت شناسی با نام برلسون عوامل مؤثر با توسعه را شامل مواردی چون غذا، فضا و احتیاجهای مرتبط با توسعه می داند اظهار کرد: برلسون معتقد است ما در زمانی زندگی می کنیم که افزون بر احتیاجهایی چون غذا و سطح زندگی افراد، احتیاجمند احتیاجهای مرتبط با توسعه چون آموزش هستیم. برای نمونه میزان باسوادی مردم ایران در سال 1335 تنها 15 درصد بوده، اما امروز به 90 درصد رسیده است. عامل دیگری که در توسعه نقش دارد، بهداشت است. باید توجه داشت در مرحله انتقال جمعیتی، مرگ ومیر پایین می آید و باروری همچنان بالاست. انتقال جمعیتی در ایران ابتدا با پایین آمدن مرگ ومیر همراه بوده و پس از آن باروری کاهش یافته است.

میرزایی تشریح کرد: در سال 1365، 46 درصد جمعیت ایران در گروه سنی زیر 15 بوده اند، بر براساس برآوردها در سال 1430 جمعیت این گروه سنی به 20 درصد خواهد رسید که نشانگر ظهور جمعیتی سالخورده است و بیش از 15 درصد جمعیت کشور بالای 65 سال خواهند بود. در سال 1950 میلادی هرم سنی جمعیت ایران کاملا جوان و در حال انتقال بود. با کاهش باروری این هرم سنی از جوانی به سالخوردگی خواهد رسید. درواقع در نیمه دوم قرن 21 میلادی تمامی کشورها دچار سالخوردگی خواهند شد.

در شرایط فعلی جمعیت کشور کم نیست

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه جمعیت ایران از 19 میلیون نفر در سال 1335 به 80 میلیون نفر در سال 1380 رسید، ادامه داد: در شرایط فعلی تعداد جمعیت کشور کم نیست. بایستی توجه داشت که در سال 1300 جمعیت کشور کمتر از 10 میلیون نفر بوده و در طول یک قرن تقریباً 8 برابر شد، بنابراین احتیاج است تا این شتاب رشد جمعیت، متعادل گردد؛ چراکه مسائل را بیشتر می نماید.

وی اضافه کرد: میزان باروری در ایران 1.24 درصد براساس سرشماری سال 1395 بوده که جمعیت براساس این میزان رشد تصاعدی خواهد بود. حتی اگر میزان باروری رشد یک درصد باشد جمعیت کشور در طول 100 سال دوبرابر خواهد شد. درحال حاضر ساختمان سنی کشور، ایده ال است، اما یکی از مسائل جامعه این بوده که نتواتستیم از این ساختمان سنی ایده آل و جمعیت جوان کشور به درستی بهره مند شویم و بیکاری در بین جوانان بی داد می نماید.

میرزایی شرح داد: کشور دو دهه است که در سطح خرد، در درون خانواده ها دچار چالش شده است که این چالش، باروری زیر سطح جانشینی است. باید توجه داشت رشد منفی باروری 50 سال زمان می برد به طول می انجامد تا اثرات خود را نشان دهد بنابراین احتیاج است تا سال 1430 باید این مشکل را برطرف کنیم . برخی معتقدند که باید برنامه های تنطیم خانواده را برداشته گردد که کار اشتباهی است. درواقع این تصمیم خود مردم است که نمی خواهند بچه داشته باشند و این تصمیم نیز به کسی ارتباطی ندارد که هر خانواده چند فرزند داشته باشد؛ چراکه خصوصی ترین تصمیم زوجین است.

16.5 درصد جمعیت ایران سالخورده اند

میرزایی با اشاره به اینکه در دهه نخست پس از انقلاب بحث تهدید موالید مطرح شد، اظهار کرد:باید توجه داشت که زیرساخت های تنطیم خانواده در ایران از سال 1346 شروع شده بود و سابقه تنظیم خانواده رسمی در این مدت زمان بوده که این برنامه ها منجر شد تا میزان نرخ باروری روی 1.8 متوقف گردد.

وی اعلام کرد: ما دچار فوبیای سالخوردگی هستیم و سالخوردگی امری اجتناب ناپذیر است. 16.5 درصد جمعیت ایران بالای 65 سال بود. درواقع هرچه بتوانیم جمعیت 15 تا 64 سال را توانمند بار آوریم؛ مسائل سالخوردگی کمتر خواهد شد.