صحبت نرم، تحریم نرم - مجله سلنا

رئیس جمهور آمریکا اخیراً در دستور ویژه ای فرمان مسدود کردن تمام دارایی های ونزوئلا در آمریکا را صادر کرد. فرمان دونالد ترامپ اضافه بر تحریم هایی است که طی ماه های اخیر علیه ونزوئلا اعمال شده است. در اعلامیه کاخ سفید آمده است: تمام دارایی، منافع و مستغلات دولت ونزوئلا که در آمریکا قرار دارند مسدود شده اند و امکان برداشت، انتقال، پرداخت، صادرات یا هرگونه اقدام درباره آن ها وجود نخواهد داشت.

تحریم ها شامل حال بانک مرکزی و شرکت نفت PDVSA ونزوئلا خواهد شد. به گفته کاخ سفید این کار برای در انزوا قرار دادن ونزوئلا انجام می شود. اخیراً وزیر خارجه ونزوئلا از شکایت کاراکاس از واشنگتن به سازمان ملل به دلیل نقض حریم هوایی این کشور خبر داده بود.

ونزوئلا از ماه ژانویه سال جاری در پی اعلام ریاست جمهوری خوان گوآیدو سرکرده مخالفان دولت ونزوئلا با بحران سیاسی جدی روبرو شد. حمایت آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی از ادعای گوآیدو مبنی بر غیرقانونی بودن ریاست جمهوری نیکلاس مادورو این تنش ها را تشدید کرد.

در رابطه با تحریم های آمریکا به چند نکته باید توجه داشت؛ نخست اینکه یک استراتژی در دوران جورج بوش، رئیس جمهوری سابق آمریکا مطرح بود مبنی بر صحبت نرم، تحریم نرم talk softly sanction softly. این استراتژی که در دوران بوش تدوین شده بود در دوران باراک اوباما نیز تداوم پیدا کرد و اوباما دوره هشت ساله ریاست جمهوری اش را با همین استراتژی صحبت نرم، تحریم های نرم سپری کرد. در دوره دونالد ترامپ در سال اول بخش صحبت نرم حذف شد و تحریم های نرم باقی ماند اما در سال دوم تحریم های نرم نیز در حال تغییر به تحریم های سراسری هستند.

اکنون به نظر می رسد که تصمیم به تحریم یکپارچه و سراسری به معنای ورود به فاز تغییر رژیم است. از منظر بین المللی این اقدام بدون ورود سازمان ملل و شورای امنیت و همراهی سایر کشورها فاقد معیار حقوقی است و فقط چون از جانب ایالات متحده صادرشده علیرغم به رسمیت شناخته شدن گوایدو از سوی 48 کشور، کماکان اروپایی ها در زمینه تحریم همه جانبه همراهی کامل را ندارند.

یکی از فاکتورهایی که به نظر می رسد در بحث ونزوئلا اولویت دارد ورود چین و روسیه به معادلات این کشور است. ورود چین و روسیه، ونزوئلا را وارد چارچوب رقابت های بین المللی بین این سه کشور کرده و موضوع پیچیده تر از گذشته شده است. علیرغم اینکه دکترین ترامپ در سال 2017 دقیقاً همین نگرانی را منعکس کرده بود. در دکترین استراتژی امنیت ملی ترامپ از ورود چین و روسیه به رقابت های منطقه ای و نزدیکی آن ها به کوبا و ونزوئلا اظهار نگرانی شده است. لذا به نظر می رسد که رئیس جمهور آمریکا اکنون این نگرانی را وارد فاز اجرایی کرده و این خط مشی را دنبال می کند. شاید اگر چین و روسیه وارد این معادله نمی شدند، آمریکا نیز مداخله خود را شدت نمی بخشید و همان سیاست اولیه اش را دنبال می کرد. چون اظهارنظرها و دیدگاه ها راجع به نیکولاس مادورو در ایالات متحده متفاوت است.

یک گروه معتقد هستند که مادورو تلاش داشت مدل مناقشاتی که کوبا با آمریکایی ها دنبال کرد را پیگیری کند و چندین بار تقاضای ملاقات با آمریکایی ها را داشت اما پیروز نشد. درواقع به زعم این عده آمریکایی ها مادورو را به بازی نگرفتند و چون وی به بازی گرفته نشد و ایالات متحده ایشان را به رسمیت نشناخته اکنون واشنگتن یک خط مشی تند را در قبال مادورو دنبال می کند. البته مادورو کماکان این تمایل را دارد که به آمریکایی ها نزدیک شود اما آمریکا ایشان را به رسمیت نمی شناسد.

همان طور که اشاره شد در حال حاضر ورود چین و روسیه ماهیت موضوع ونزوئلا را از قالب رقابت های منطقه ای به رقابت های بین المللی سوق داده است. یکی از عللی که باعث شد امروز بحث تحریم ها علیه ونزوئلا شدت بگیرد، بحث نوسان در تولید نفت است. زیرا گزارش هایی منتشرشده مبنی بر اینکه تولید نفت آمریکا با نوسان هایی روبرو شده و بحث تنش در خلیج فارس و موضوع نفتکش ها نیز به این مسئله دامن زده است. زیرا اگر موضوع کاهش صادر نفت در خلیج فارس اتفاق بیفتد در آمریکا آثار آن قابل مشاهده خواهد بود.

با توجه به اینکه ونزوئلا تا به امروز تحریم کامل نبود و بعضاً افراد و شخصیت ها تحریم می شدند کماکان می توانست تنفس لازم را در قبال ارزآوری و در قالب سیستم دلار داشته باشد. منتها با توجه به اینکه ونزوئلا به سیستم دلار بسیار وابسته است، تحریم جدید شرایط سختی را برای این کشور رقم می زند و باعث گسترش فقر در میان مردم خواهد شد و گروه مخالف با صدای قوی تری حاضر می شود.

در ادامه در خصوص اینکه مادورو چه راه چاره هایی را پیش روی خود خواهد داشت یا با چه سناریوهایی روبرو خواهد بود به سه گزینه می توان اشاره کرد؛ ابتدا اینکه وی به سمت مذاکره، به رسمیت شناختن گروه مخالف، آشتی ملی و مشارکت دادن گروه مخالف گام بردارد و شرایط به سمتی پیش برود

که آشتی ملی در سراسر کشور به وجود بیاید و به تدریج مسائل حل وفصل شود. گزینه دوم استمرار وضعیت موجود، دور زدنق تحریم ها، پذیرش وضعیت سخت اقتصادی و یا تشکیل ائتلاف در باشگاه کشورهایی است که توسط آمریکا تحریم شده اند.

یک گزینه سومی نیز وجود دارد که البته احتمال وقوع آن بسیار کم است و آن ایجاد تنش و منازعه نظامی است. ایالات متحده آمریکا در حال حاضر تلاش دارد با نظام یکپارچه تحریم ها به نحوی ساختار اقتصادی ونزوئلا را فلج کند و موجب شود که مردم اقدام به شورش و براندازی کنند و گروه مخالف جای مادورو را بگیرد.