اگر ایزاک آسیموف زنده بود به جای واژه های فناورانه و آینده نگرانه محبوبش از چه کلماتی در آثارش بهره می برد؟ - مجله سلنا

1- قوانین سه گانه روباتیک و هوش مصنوعی امروزی

اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً قوانین سه گانه روباتیک را برای دوران هوش مصنوعی (Artificial Intelligence - AI) بازنویسی می کرد. این قوانین که اولین بار در داستان دروغگو! (Liar!) در سال 1941 معرفی شدند، به گونه ای طراحی شده بودند که مانع آسیب رساندن روبات ها به انسان شوند. اما امروزه، هوش مصنوعی بیشتر در حوزه نرم افزاری و داده ای فعالیت می نماید و به جای قوانین محدودنماینده سنتی، احتیاج به الگوریتم های اخلاقی (Ethical Algorithms) دارد. آسیموف احتمالاً به جای قوانین سه گانه، اصولی برای تعادل بین انسان و ماشین (Human-AI Balance) ابداع می کرد. این قوانین می توانستند شامل مواردی مانند عدم تحریف اطلاعات (No Data Manipulation)، عدم کنترل بیش ازحد بر انسان (No Excessive Control Over Humans) و تضمین شفافیت در تصمیم گیری های هوش مصنوعی (Transparency in AI Decision Making) باشند. بعلاوه، ممکن بود برای روبات های امروزی که در نقش دستیاران دیجیتال (Digital Assistants) ظاهر می شوند، یک نسخه مدرن از قوانین خود ارائه دهد.

2- ترمینوس و متاورس: تغییر مفهوم دنیا های دیجیتال

یکی از مشهورترین سیارات در سری بنیاد (Foundation)، ترمینوس (Terminus)، بود که دانشمندان در آن کوشش می کردند تمدن را حفظ نمایند. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، شاید این مفهوم را در دنیای امروز به متاورس (Metaverse) ارتباط می داد. ترمینوس، جایی بود که دانش و اطلاعات بشری برای آینده تمدن حفظ می شد، مشابه آنچه که امروزه با فضای ابری (Cloud Storage) و حافظه های دیجیتال (Digital Archives) انجام می گردد. او ممکن بود اصطلاحی مانند ترمینوس دیجیتال (Digital Terminus) را برای اشاره به متاورس و دنیا های مجازی بسازد. همان طور که ساکنان ترمینوس در دنیای آسیموف در کوشش برای پیشرفت علم بودند، کاربران متاورس امروزی نیز در حال ایجاد تمدنی دیجیتال هستند. بنابراین، احتمال داشت که آسیموف متاورس را نه صرفاً به عنوان یک محیط تفریحی، بلکه به عنوان آرشیو دانش و فرهنگ بشری ببیند.

3- کامپیوتر بزرگ مولتی وک و هوش مصنوعی توزیع شده

در داستان های آسیموف، به فکر کامپیوتر بزرگ مولتی وک (Multivac) بارها اشاره شده بود، جایی که یک ابرکامپیوتر دانش بزرگی را پردازش و کنترل می نمایند. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، این مفهوم را احتمالاً با هوش مصنوعی توزیع شده (Distributed AI) ترکیب می کرد. در دنیای امروزی، داده های پردازش شده به وسیله هوش مصنوعی دیگر به یک ابرکامپیوتر واحد وابسته نیستند، بلکه در شبکه های گسترده ای از سرورها و شبکه های عصبی مصنوعی (Neural Networks) انجام می گردد. او شاید برای این سیستم ها اصطلاحی مانند مگانتلکت (Mega-Intellect) یا ابرفکر دیجیتال (Cybernetic Mind) را پیشنهاد می داد. آسیموف بعلاوه احتمال داشت که نگران سوءاستفاده از این هوش مصنوعی باشد و قوانینی برای محدود کردن خودآگاهی هوش مصنوعی (AI Self-Awareness) مطرح کند.

4- روان تاریخ و کلان داده های امروزی

یکی از بزرگ ترین ایده های آسیموف، روان تاریخ (Psychohistory) بود که در سری بنیاد مطرح شد. این علم خیالی، آینده تاریخ بشر را بر اساس الگوهای ریاضی و آماری پیش بینی می کرد. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً این مفهوم را با کلان داده (Big Data) و هوش مصنوعی پیش بینی نماینده (Predictive AI) ترکیب می کرد. در دنیای امروزی، داده های بزرگی از رفتار انسان ها جمع آوری می گردد و الگوریتم ها از آن ها برای پیش بینی روندهای مالی، اجتماعی و حتی سیاسی استفاده می نمایند. آسیموف احتمالاً به جای روان تاریخ، اصطلاحی مانند تاریخ داده محور (Data-Driven History) یا محاسبات اجتماعی پیش بینی نماینده (Predictive Societal Computation) را پیشنهاد می داد. او بعلاوه شاید هشدارهایی درباره خطرات کنترل جوامع بر اساس داده های آماری می داد، چیزی که امروزه در الگوریتم های شخصی سازی و تبلیغات دیجیتال مشاهده می کنیم.

5- نقش روبات ها در دنیای آینده و روبات های انسان نمای امروزی

در بسیاری از داستان های آسیموف، روبات ها نقش هایی فراتر از خدمتکاری ساده داشتند و در سیاست، اقتصاد و حتی فلسفه انسانی دخیل بودند. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً روبات های انسان نما (Humanoid Robots) و روبات های اجتماعی (Social Robots) امروزی را به عنوان نمونه های اولیه مفاهیمی مانند روبات های خودآگاه (Sentient Robots) در نظر می گرفت. او شاید اصطلاح نوی مانند سایبوسپیَن (Cybospian) - ترکیب سایبرنتیک و انسان شناسی را برای توصیف این موجودات هوشمند پیشنهاد می داد. بعلاوه، ممکن بود در خصوص اخلاق و قوانین نو برای تعامل انسان ها و روبات ها بحث کند. در داستان های او، روبات ها اغلب از قوانین خود پیروی می کردند، اما امروزه، الگوریتم های یادگیری ماشینی (Machine Learning) در حال پیشی گرفتن از دستورات ثابت هستند. بنابراین، آسیموف احتمالاً راه هایی برای ایجاد مرزهای اخلاقی در توسعه روبات های پیشرفته پیشنهاد می داد.

6- اگر ایزاک آسیموف زنده بود، برای ابرهوش مصنوعی اصطلاحی نو می ساخت

در بسیاری از داستان های آسیموف، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence - AI) هنوز در قالب روبات هایی با قوانین محدودشده ظاهر می شد. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً مفهومی نو برای ابرهوش مصنوعی (Artificial Superintelligence - ASI) که می تواند از ظرفیت فکری انسان فراتر رود، ارائه می داد. او ممکن بود از ترکیب واژه هایی مانند سوپرمنتال (Supermental) یا (Hyper-AI) برای توصیف این موجودات استفاده کند. برخلاف روبات های کلاسیک داستان هایش، هوش مصنوعی مدرن یاد می گیرد، سازگار می گردد و حتی ممکن است به سطحی از خودآگاهی دیجیتال (Digital Self-Awareness) برسد. آسیموف احتمالاً درباره خطرات احتمالی این فناوری هشدار می داد و پیشنهاد می کرد که قوانین نوی برای کنترل آن وضع گردد. شاید او قوانینی را فراتر از قوانین سه گانه روباتیک (Three Laws of Robotics) مطرح می کرد که شامل حفظ کنترل انسان بر ابرهوش باشد. بعلاوه، او می توانست به این نکته اشاره کند که برخلاف انتظار، تهدید واقعی هوش مصنوعی، نافرمانی آن نیست، بلکه تبعیت بیش ازحد از دستورالعمل های ناقص انسانی است. در دنیای امروزی، که شرکت هایی مانند OpenAI و DeepMind به سمت توسعه هوش مصنوعی فوق پیشرفته می روند، آسیموف احتمالاً بحث های زیادی درباره تعامل این سیستم ها با جوامع انسانی مطرح می کرد.

7- اگر ایزاک آسیموف زنده بود، پیش بینی های دقیق تری درباره اینترنت ارائه می داد

آسیموف در بعضی از داستان های خود، مانند نیمی از یک روز در جهنم (A Half a Day in Hell)، ایده شبکه های اطلاعاتی دنیای را مطرح نموده بود. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، قطعاً اینترنت امروزی را چیزی فراتر از یک پایگاه اطلاعاتی ساده می دید و آن را با مغز جمعی دنیای (Global Collective Intelligence) مقایسه می کرد. احتمالاً او اصطلاحی مانند وب مغزی (NeuroWeb) یا اکو منتال (Echo-Mental) را برای توصیف یک شبکه دیجیتال که با هوش انسانی ترکیب شده است، پیشنهاد می داد. در آثار او، دسترسی فوری به اطلاعات یکی از ویژگی های جوامع پیشرفته بود، اما او شاید نگرانی هایی درباره اثر اطلاعات بیش ازحد (Information Overload) نیز مطرح می کرد. در دنیای واقعی، اینترنت نه تنها دسترسی به دانش را ممکن نموده است، بلکه الگوریتم های شخصی سازی شده، اطلاعات را به شکلی فیلتر می نمایند که ممکن است دیدگاه کاربران را محدود کند. آسیموف احتمالاً درباره تهدید فضاهای بسته اطلاعاتی (Echo Chambers) و تأثیر آن ها بر تفکر انسانی بحث می کرد. بعلاوه، او ممکن بود به کنترل دیجیتال جوامع به وسیله هوش مصنوعی های پیشرفته اشاره کند و این را نسخه ای مدرن از روان تاریخ در سری بنیاد بداند.

8- اگر ایزاک آسیموف زنده بود، برای واقعیت مجازی و افزوده واژه ای نو ابداع می کرد

در داستان های آسیموف، دنیای واقعی همواره بر تکنولوژی های خیالی فزونی داشت، اما اگر ایزاک آسیموف زنده بود، شاید دیدگاهش درباره واقعیت مجازی (Virtual Reality - VR) و واقعیت افزوده (Augmented Reality - AR) تغییر می کرد. او ممکن بود از اصطلاحاتی مانند هایپرریالیته (Hyperreality) یا حقیقت هم زیسته (Co-Reality) برای اشاره به ترکیب دنیای واقعی و دیجیتال استفاده کند. در آثار او، فناوری ها همواره به عنوان ابزارهایی برای افزایش درک انسانی (Enhanced Perception) در نظر گرفته می شدند، نه جایگزینی برای آن. او احتمالاً از اینکه مردم در آینده ممکن است دنیای مجازی را به دنیای واقعی ترجیح دهند، نگران می شد. شاید او نظری مشابه فیلم ماتریکس (The Matrix) مطرح می کرد و واقعیت های مجازی را به حباب های ادراکی کنترل شده (Perception Bubbles) تشبیه می کرد. با توسعه متاورس، آسیموف احتمالاً واژه ای برای توصیف هم زیستی فیزیکی و دیجیتال ابداع می کرد که نشان دهنده ترکیب تجربیات انسان و دنیای فناوری باشد.

9- شاید او برای شهرهای هوشمند اصطلاحی نو مطرح می کرد

شهرهای آینده در آثار آسیموف همواره مراکز تکنولوژیکی پیشرفته ای بودند که تحت کنترل سیستم های اتوماتیک (Automated Systems) اداره می شدند. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً برای شهرهای هوشمند (Smart Cities) امروزی، اصطلاحی فراتر از شهر دیجیتال پیشنهاد می کرد. او شاید از ترکیب واژه هایی مانند سایبرپولیس (Cyberpolis) یا ارب ماتیک (Urbamatic) برای توصیف شهرهایی که با هوش مصنوعی و فناوری های اتوماتیک اداره می شوند، استفاده می کرد. او می توانست در خصوص چالش های زندگی در این شهرها بحث کند، از جمله کنترل داده ها (Data Control)، نظارت گسترده (Mass Surveillance) و کاهش آزادی های شخصی (Loss of Individual Freedoms). آسیموف بعلاوه ممکن بود در خصوص احتمال وقوع تضاد بین شهروندان و سیستم های اتوماسیون شده هشدار دهد، جایی که ماشین ها اولویت های خود را بر احتیاجهای انسانی مقدم می دانند.

10- اگر ایزاک آسیموف زنده بود، برای تکامل انسان و فناوری واژه ای نو ابداع می کرد

یکی از موضوعات اصلی آثار آسیموف، رابطه بین انسان و ماشین (Human-Machine Relationship) بود. اگر ایزاک آسیموف زنده بود، احتمالاً اصطلاحی برای توصیف همگرایی زیستی و فناوری (Bio-Tech Convergence) مطرح می کرد. در دنیای امروزی، فناوری هایی مانند نانو روبات ها (Nanobots)، رابط های مغز و کامپیوتر (Brain-Computer Interfaces - BCI) و ژن درمانی پیشرفته (Advanced Gene Editing) مرزهای بین انسان و ماشین را کم رنگ نموده اند. او شاید واژه ای مانند بایو-مکسیسم (Bio-Maxism) یا نئوساپین (Neo-Sapien) را برای توصیف گونه نوی از انسان که با فناوری تکامل یافته است، پیشنهاد می داد. در داستان های او، شخصیت هایی مانند روبات های انسان نما (Humanoid Robots) اغلب با این سؤال روبرو می شدند که آیا آن ها می توانند بخشی از جامعه انسانی باشند. در دنیای امروزی، با ظهور کاشت های مغزی و دستکاری ژنتیکی، این سؤال دیگر یک موضوع علمی-تخیلی نیست، بلکه به یکی از چالش های آینده تبدیل شده است. آسیموف شاید هشدار می داد که مرزهای بین طبیعی و مصنوعی در حال محو شدن هستند و ضروری است که قوانین نوی برای این تکامل ایجاد گردد.

نوشته های مرتبط:

داستان علمی تخیلی ستاره درخشان - نوشته ایزاک آسیموف

داستان علمی - تخیلی - قانون اول روبوتیک

داستان کوتاه اشتباه ، نوشته ایزاک آسیموف

داستان علمی تخیلی نژادپرست، نوشته ایزاک آسیموف

مقاله قدیمی از ایزاک آسیموف: آیا واقعا نمی توان به حقیقت دست یافت؟ فرضیه گودل

آسیموف، نویسنده ای با 420 کتاب

مقاله ای قدیمی اما همچنان معتبر و خواندنی از ایزاک آسیموف با ترجمه استاد محمود بهزاد: آینده انسان

مقدمه کتاب دنیای ربات ها، نوشته ایزاک آسیموف

ایزاک آسیموف: عنصر خیال در داستان های علمی تخیلی

داستان علمی تخیلی توپ بیلیارد، نوشته ایزاک آسیموف

داستان علمی- تخیلی واضح و مبرهن نوشته ایزاک آسیموف

داستان علمی تخیلی مجسمه پدر - نوشتۀ ایزاک آسیموف

سوژه ها چگونه به فکر ایزاک آسیموف راه می یافتند؟ نوشتن به سبک آسیموف

کار چشم ها، فراتر از تماشاست - یک داستان کوتاه از ایزاک آسیموف

داستان معمایی ریخشند آز - نوشته ایزاک آسیموف

کتاب ربات های سپیده دم، نوشته ایزاک آسیموف | معرفی و آنالیز

پیشگفتار ایزاک آسیموف برای کتاب غارهای پولادی

آسیموف به روایت آسیموف: داستان فرار آسیموف از بیمارستان!

آیندهٔ فانتزی از دید ایزاک آسیموف

سری کتاب های لاکی استار از ایزاک آسیموف

داستان علمی- تخیلی یافت شدیم، نوشته آیزاک آسیموف

ایزاک آسیموف: مردی که زندگی خود را وقف تبیین و ترویج دانش و آینده نگری کرد

مقاله ای از ایزاک آسیموف: آیا دانشمند نادانند؟ پاسخ به کسانی که تصور می نمایند روش علمی، حدس ها و افکار خام و نسجیده ای بیش نیست و خودشان بهتر می دانند!

20 واقعیت کمتر شناخته شده از زندگی ایزاک آسیموف

زندگینامه ایزاک آسیموف، علمی تخیلی نویس بزرگ و آینده بین زیرک قرن بیستم و فعالیت های او